ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑΣ
Ασφαλείς, αξιόπιστες & προηγμένες ιατρικές παροχές για κάθε γυναίκα.
Ο γυναικολόγος Βυθούλκας Κωνσταντίνος, με πορεία άνω των 25 χρόνων στον κόσμο της Ιατρικής, προσφέρει ποιοτικές υπηρεσίες γυναικολογίας, με προηγμένες μεθόδους και εξοπλισμό, στο ιατρείο του στη Ζάκυνθο.
Ο Ιατρός διαθέτει άδεια εκτέλεσης υπερήχων από το ΚΕΣΥ Αρ.πρωτ. Υ7α/ΓΠ.98801/01.12.2003
Έλεγχος HPV με Thin Prep
– HPV DNA
– m RNA υψηλόβαθμων στελεχών – ΑPTIMA HPV Assay
Κλινική χρησιμότητα του HPV ελέγχου
- Προσυμπτωματικός έλεγχος (συνδυασμός με κυτταρολογία/cotesting ή μόνο του) για ανίχνευση υψηλόβαθμων ενδοεπιθηλιακών αλλοιώσεων του τραχήλου ή καρκίνου.
- Διαλογή ASCUS – LGSIL κυτταρολογικών ευρημάτων.
- Παρακολούθηση γυναικών μετά από κωνοειδή εκτομή για θεραπεία υψηλόβαθμων ενδοεπιθηλιακών αλλοιώσεων (test of cure).
Κατά τη γυναικολογική εξέταση γίνεται:
- Επισκόπηση των έξω γεννητικών οργάνων για τυχόν προβλήματα π.χ. μύκητες, έρπης, κονδυλώματα, κύστεις, ατροφικές αλλοιώσεις κ.ά.
- Εξέταση για τυχόν ευαισθησία, είτε εξωτερικά είτε εσωτερικά.
- Επισκοπείται ο κόλπος και ο τράχηλος με χρήση κολποδιαστολέα.
- Αμφίχειρη γυναικολογική εξέταση.
- Λήψη Τεστ Παπανικολάου.
- Κολπικός υπέρηχος.
Το γυναικολογικό υπερηχογράφημα γίνεται κυρίως διακολπικά, όπου αυτό είναι δυνατό, διαφορετικά γίνεται διακοιλιακά.
Εξετάζονται τα έσω γεννητικά όργανα της γυναίκας δηλαδή η μήτρα, οι ωοθήκες και οι σάλπιγγες για πιθανά προβλήματα π.χ. ανωμαλίες του σχήματος της μήτρας, ινομυώματα, πολύποδες, κύστεις, όγκοι κ.λπ.
Κατά τον έλεγχο της υπογονιμότητας γίνεται βασικός έλεγχος τόσο στη γυναίκα όσο και στον άντρα και προτείνεται η ορθότερη εξατομικευμένη αντιμετώπιση.
Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην επίσημη σελίδα της Γυναικολογικής Εταιρείας:
Εμβόλιο HPV
Το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων Γυναικολόγων (ACOG) συστήνει ο εμβολιασμός να γίνεται σε αγόρια και κορίτσια ηλικίας από 9 ετών και άνω, ως μέρος του προγράμματος εμβολιασμού, με σκοπό να μειωθεί η επίπτωση εμφάνισης οξυτενών κονδυλωμάτων και καρκίνων του γεννητικού συστήματος. Σύμφωνα με τελευταίες μελέτες ο εμβολιασμός μπορεί να γίνεται μέχρι την ηλικία των 45 ετών. Ο εμβολιασμός προκαλεί καλύτερη ανοσιακή απάντηση στις μικρότερες ηλικίες (13, 14).
Στη Σουηδία, οι μελέτες έδειξαν ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου στην πρόληψη των οξυτενών κονδυλωμάτων είναι 93% όταν έγινε σε ηλικίες 10-13, ενώ 48% και 21%, όταν έγινε σε ηλικίες 20-22 και 23-26 αντίστοιχα (15).
Ο εμβολιασμός συνιστάται ανεξαρτήτως της έναρξης της σεξουαλικής δραστηριότητας ή της έκθεσης στους HPV. Αν και το εμβόλιο μπορεί να είναι λιγότερο αποτελεσματικό σε άτομα που έχουν ήδη ξεκινήσει της σεξουαλική δραστηριότητα, θεωρείται ότι θα έχουν κάποια προστασία καθώς είναι απίθανο να έχουν εκτεθεί σε όλους τους HPV υπότυπους (16, 17).
Ο εμβολιασμός συστήνεται ακόμη και αν τα άτομα έχουν θετικό HPV DNA test. Η διενέργεια HPV DNA test δεν είναι απαραίτητη πριν τη διενέργεια του εμβολιασμού σε καμία ηλικιακή ομάδα.
Για περισσότερες πληροφορίες δείτε την επίσημη ιστοσελίδα της Γυναικολογικής Εταιρείας:
https://hsog.gr/wp-content/uploads/2023/09/Emvolio_HPV_46-1.pdf
Ο Γυναικολόγος Βυθούλκας Κωνσταντίνος είναι πιστοποιημένο μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Κολποσκόπησης.
Η κολποσκόπηση είναι μια απλή εξέταση, η οποία επιτρέπει στο γιατρό να δει την περιοχή, την έκταση, αλλά και το είδος της βλάβης στον τράχηλό σας. Παράλληλα, επιτρέπει στο γιατρό να αποφασίσει εάν χρειάζεται θεραπεία.
Το μηχάνημα που χρησιμοποιείται ονομάζεται κολποσκόπιο και είναι στην πραγματικότητα ειδικοί μεγεθυντικοί φακοί, οι οποίοι επιτρέπουν στο γιατρό να παρατηρήσει με μεγάλη ευκρίνεια τις αλλοιώσεις. Δεν μπαίνει τίποτα μέσα στον κόλπο, εκτός από κάποια ειδικά υγρά για να αποκαλυφθούν οι αλλοιώσεις. Για τις πιο πολλές γυναίκες είναι μια ανώδυνη εξέταση.
Στο ιατρείο υπάρχει η δυνατότητα, εκτός της απλής κολποσκόπησης, να γίνει και ψηφιακή αυτοματοποιημένη κολποσκόπηση με το σύστημα DySIS που ελαχιστοποιεί την υποκειμενικότητα του εξεταστή.
Η κολποσκόπηση μπορεί να γίνει με ασφάλεια και στην εγκυμοσύνη, και δεν θα επηρεάσει το μωρό ή τον τοκετό , όπως επίσης δεν θα επηρεάσει την γονιμότητα σας στο μέλλον. Όμως, εάν χρειαστεί θεραπεία, θα γίνει μετά τον τοκετό.
Ο προληπτικός έλεγχος γίνεται από την εφηβεία και μετά, σε τακτά χρονικά διαστήματα, ανάλογα με την ηλικία και το ιστορικό της γυναίκας.
Περιλαμβάνει:
- Γυναικολογική εξέταση
- Γυναικολογικό υπερηχογράφημα
- Τεστ Παπανικολάου
- Εξέταση μαστών
Το τεστ Παπανικολάου είναι η βασική εξέταση για την πρόληψη του συχνότερου καρκίνου της μήτρας, δηλαδή του τραχήλου της μήτρας.
Στο ιατρείο του κ. Βυθούλκα γίνεται λήψη:
- Συμβατικού τεστ – επιχρισμάτων.
- Υγρής κυτταρολογίας για διάγνωση και cotesting (HPV DNA ή/και mRNA).
Έλεγχος HPV με Thin Prep
- HPV DNA
- m RNA υψηλόβαθμων στελεχών - ΑPTIMA HPV Assay
Κλινική χρησιμότητα του HPV ελέγχου
- Προσυμπτωματικός έλεγχος (συνδυασμός με κυτταρολογία/cotesting ή μόνο του) για ανίχνευση υψηλόβαθμων ενδοεπιθηλιακών αλλοιώσεων του τραχήλου ή καρκίνου.
- Διαλογή ASCUS – LGSIL κυτταρολογικών ευρημάτων.
- Παρακολούθηση γυναικών μετά από κωνοειδή εκτομή για θεραπεία υψηλόβαθμων ενδοεπιθηλιακών αλλοιώσεων (test of cure).
Κατά τη γυναικολογική εξέταση γίνεται:
- Επισκόπηση των έξω γεννητικών οργάνων για τυχόν προβλήματα π.χ. μύκητες, έρπης, κονδυλώματα, κύστεις, ατροφικές αλλοιώσεις κ.ά.
- Εξέταση για τυχόν ευαισθησία, είτε εξωτερικά είτε εσωτερικά.
- Επισκοπείται ο κόλπος και ο τράχηλος με χρήση κολποδιαστολέα.
- Αμφίχειρη γυναικολογική εξέταση.
- Λήψη Τεστ Παπανικολάου.
- Κολπικός υπέρηχος.
Το γυναικολογικό υπερηχογράφημα γίνεται κυρίως διακολπικά, όπου αυτό είναι δυνατό, διαφορετικά γίνεται διακοιλιακά.
Εξετάζονται τα έσω γεννητικά όργανα της γυναίκας δηλαδή η μήτρα, οι ωοθήκες και οι σάλπιγγες για πιθανά προβλήματα π.χ. ανωμαλίες του σχήματος της μήτρας, ινομυώματα, πολύποδες, κύστεις, όγκοι κ.λπ.
Κατά τον έλεγχο της υπογονιμότητας γίνεται βασικός έλεγχος τόσο στη γυναίκα όσο και στον άντρα και προτείνεται η ορθότερη εξατομικευμένη αντιμετώπιση.
Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην επίσημη σελίδα της Γυναικολογικής Εταιρείας:
Εμβόλιο HPV
Το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων Γυναικολόγων (ACOG) συστήνει ο εμβολιασμός να γίνεται σε αγόρια και κορίτσια ηλικίας από 9 ετών και άνω, ως μέρος του προγράμματος εμβολιασμού, με σκοπό να μειωθεί η επίπτωση εμφάνισης οξυτενών κονδυλωμάτων και καρκίνων του γεννητικού συστήματος. Σύμφωνα με τελευταίες μελέτες ο εμβολιασμός μπορεί να γίνεται μέχρι την ηλικία των 45 ετών. Ο εμβολιασμός προκαλεί καλύτερη ανοσιακή απάντηση στις μικρότερες ηλικίες (13, 14).
Στη Σουηδία, οι μελέτες έδειξαν ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου στην πρόληψη των οξυτενών κονδυλωμάτων είναι 93% όταν έγινε σε ηλικίες 10-13, ενώ 48% και 21%, όταν έγινε σε ηλικίες 20-22 και 23-26 αντίστοιχα (15).
Ο εμβολιασμός συνιστάται ανεξαρτήτως της έναρξης της σεξουαλικής δραστηριότητας ή της έκθεσης στους HPV. Αν και το εμβόλιο μπορεί να είναι λιγότερο αποτελεσματικό σε άτομα που έχουν ήδη ξεκινήσει της σεξουαλική δραστηριότητα, θεωρείται ότι θα έχουν κάποια προστασία καθώς είναι απίθανο να έχουν εκτεθεί σε όλους τους HPV υπότυπους (16, 17).
Ο εμβολιασμός συστήνεται ακόμη και αν τα άτομα έχουν θετικό HPV DNA test. Η διενέργεια HPV DNA test δεν είναι απαραίτητη πριν τη διενέργεια του εμβολιασμού σε καμία ηλικιακή ομάδα.
Για περισσότερες πληροφορίες δείτε την επίσημη ιστοσελίδα της Γυναικολογικής Εταιρείας:
https://hsog.gr/wp-content/uploads/2023/09/Emvolio_HPV_46-1.pdf
Ο Γυναικολόγος Βυθούλκας Κωνσταντίνος είναι πιστοποιημένο μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Κολποσκόπησης.
Η κολποσκόπηση είναι μια απλή εξέταση, η οποία επιτρέπει στο γιατρό να δει την περιοχή, την έκταση, αλλά και το είδος της βλάβης στον τράχηλό σας. Παράλληλα, επιτρέπει στο γιατρό να αποφασίσει εάν χρειάζεται θεραπεία.
Το μηχάνημα που χρησιμοποιείται ονομάζεται κολποσκόπιο και είναι στην πραγματικότητα ειδικοί μεγεθυντικοί φακοί, οι οποίοι επιτρέπουν στο γιατρό να παρατηρήσει με μεγάλη ευκρίνεια τις αλλοιώσεις. Δεν μπαίνει τίποτα μέσα στον κόλπο, εκτός από κάποια ειδικά υγρά για να αποκαλυφθούν οι αλλοιώσεις. Για τις πιο πολλές γυναίκες είναι μια ανώδυνη εξέταση.
Στο ιατρείο υπάρχει η δυνατότητα, εκτός της απλής κολποσκόπησης, να γίνει και ψηφιακή αυτοματοποιημένη κολποσκόπηση με το σύστημα DySIS που ελαχιστοποιεί την υποκειμενικότητα του εξεταστή.
Η κολποσκόπηση μπορεί να γίνει με ασφάλεια και στην εγκυμοσύνη, και δεν θα επηρεάσει το μωρό ή τον τοκετό , όπως επίσης δεν θα επηρεάσει την γονιμότητα σας στο μέλλον. Όμως, εάν χρειαστεί θεραπεία, θα γίνει μετά τον τοκετό.
Ο προληπτικός έλεγχος γίνεται από την εφηβεία και μετά, σε τακτά χρονικά διαστήματα, ανάλογα με την ηλικία και το ιστορικό της γυναίκας.
Περιλαμβάνει:
- Γυναικολογική εξέταση
- Γυναικολογικό υπερηχογράφημα
- Τεστ Παπανικολάου
- Εξέταση μαστών
Το τεστ Παπανικολάου είναι η βασική εξέταση για την πρόληψη του συχνότερου καρκίνου της μήτρας, δηλαδή του τραχήλου της μήτρας.
Στο ιατρείο του κ. Βυθούλκα γίνεται λήψη:
- Συμβατικού τεστ – επιχρισμάτων.
- Υγρής κυτταρολογίας για διάγνωση και cotesting (HPV DNA ή/και mRNA).
Για την ορθή διάγνωση ενδεχόμενων παθήσεων, στο ιατρείο εκτελούνται:
- Ψηλάφηση
- Υπερηχογράφημα
- Ελαστογραφία
- Παρακέντηση για Κυτταρολογική Εξέταση (Fnac)
- Core Biopsy
Συχνές ερωτήσεις
Το τεστ Παπανικολάου έχει σχεδιαστεί για να ανιχνεύονται μικρές αλλαγές, πριν να αναπτυχθούν σοβαρά προβλήματα. Ένα «μη φυσιολογικό» τεστ Παπανικολάου δεν είναι ασύνηθες: περίπου 1 στις 10 γυναίκες θα έχουν μια απάντηση στο τεστ με κάποια βλάβη.
Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι είναι σπάνιο αυτές οι ανωμαλίες να είναι καρκίνος.
Οι πιο πιθανές απαντήσεις ενός τεστ Παπανικολάου, εκτός του φυσιολογικού και της φλεγμονής (κολπίτις, τραχηλίτις) είναι: ASC-US, ASC-H, AGUS, LGSIL και HGSIL.
Αυτές οι αλλοιώσεις λειτουργούν ως ένα πολύ πρώιμο σημάδι, ότι ίσως με το χρόνο αναπτυχθεί καρκίνος.
Ένα μη φυσιολογικό αποτέλεσμα, συνήθως, σημαίνει ότι υπάρχουν μικρές αλλοιώσεις των κυττάρων του τράχηλου. Όλες αυτές οι βλάβες περιγράφονται με το όνομα δυσπλασίες και στις περισσότερες περιπτώσεις αυτοθεραπεύονται.
Ωστόσο, ορισμένες φορές αυτές οι δυσπλασίες προχωρούν και μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο στο μέλλον. Για αυτό το λόγο είναι απαραίτητο να γίνονται επιπλέον εξετάσεις, όπως έλεγχος HPV ή/και κολποσκόπηση ανάλογα με το βαθμό της δυσπλασίας, οι οποίες θα δείξουν ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία.
Η θεραπεία είναι απλή και σχεδόν 100% αποτελεσματική. Ευτυχώς, παίρνει πολλά χρόνια (10-15) για να αναπτυχθεί καρκίνος. Έτσι λοιπόν γυναίκες, οι οποίες κάνουν τον τακτικό ετήσιο έλεγχο, είναι σπάνιο να έχουν ένα «μη φυσιολογικό» τεστ Παπανικολάου, το οποίο να οφείλεται σε καρκίνο.
Ο τράχηλος είναι το κατώτερο τμήμα της μήτρας σας. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι πλέον μία προβλέψιμη νόσος και το τεστ Παπανικολάου μπορεί να βρει αλλαγές στα κύτταρα του τραχήλου πριν ο καρκίνος αναπτυχθεί.
Αυτές οι αλλαγές ονομάζονται δυσπλασίες (LGSIL-HGSIL). Παρακολουθώντας τις ελαφρές δυσπλασίες LGSIL και αφαιρώντας τις περιοχές που έχουν υψηλόβαθμη δυσπλασία (HGSIL) μπορούμε να αποφύγουμε την ανάπτυξη του καρκίνου.
Ο πιο συχνός καρκίνος του τραχήλου προκαλείται από έναν ιό ο οποίος ονομάζεται «ιός των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων» (HPV) και συγκεκριμένα από τους υψηλού ρίσκου υποτύπους του HPV, για αυτό και έχει εισαχθεί ο προληπτικός εμβολιασμός στις έφηβες γυναίκες.
- Οι πιο συχνοί υψηλού ρίσκου είναι 16, 18, 45, 31, 33, 52, 58 και 35 (N Engl J Med 2003;348:518).
- Οι υπότυποι 16 και 18 προκαλούν το 50 - 60% όλων των HGSIL (Gynecol Oncol 2006;103:21).
- Οι χαμηλού ρίσκου είναι 6, 11, 42 και 44 και σχετίζονται με LGSIL.
Η θεραπεία εξατομικεύεται ανάλογα με το βαθμό της δυσπλασίας και την ηλικία της γυναίκας.
Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο American Society for Colposcopy and Cervical Pathology (ASCCP) guidelines:
- Με τον εμβολιασμό στην εφηβεία έναντι του HPV.
- Με το τεστ Παπανικολάου που μπορεί να συνδυαστεί με το HPV DNA ή/και το mRNA, το λεγόμενο cotesting, ανεξάρτητα αν η γυναίκα έχει εμβολιαστεί ή όχι σε τακτά χρονικά διαστήματα, ανάλογα με την ηλικία και το ιστορικό της.
- Δεν συστήνεται μαστογραφία screening σε γυναίκες <40 ετών διότι η συχνότητα του καρκίνου του μαστού είναι χαμηλή σε αυτή την ομάδα ηλικιών και τα χαρακτηριστικά «απόδοσης» (performance characteristics) της μαστογραφίας είναι πτωχά.
- Συστήνεται μαστογραφία κάθε ένα ή δύο έτη σε γυναίκες ηλικίας 50–69 ετών. Αυτή θα μπορούσε, επίσης, να συστηθεί σε γυναίκες 40-49 ετών μετά από σχετική ενημέρωση για τα οφέλη και τις ενδεχόμενες συνέπειες από τα ψευδώς θετικά (ή αρνητικά) ευρήματα.
- Παλαιότερα (μέχρι το 2009), η σχετική σύσταση για την εκτέλεση μαστογραφιών screening αφορούσε τις γυναίκες ηλικίας ≥40 ετών.
- Η προηγούμενη σύσταση μεταβλήθηκε στη συνέχεια από αρκετές επιστημονικές εταιρείες και συστήθηκε μαστογραφία screening στις γυναίκες ≥50 ετών. Στη σύσταση αυτή, μεταξύ άλλων, υπήρξε αντίδραση από σχετική μετα-ανάλυση, ενώ η American Cancer Society (ACS) την αμφισβήτησε έμπρακτα με «ισχυρή σύσταση» (strong recommendation) για έναρξη των μαστογραφιών screening στην ηλικία των 45 ετών. Τα αποτελέσματα της προηγούμενης μετα-ανάλυσης επιβεβαιώθηκαν από πρόσφατη μεγάλη προοπτική μελέτη από το Ηνωμένο Βασίλειο, που περιλαμβάνει την ως βιβλιογραφική αναφορά. Η προοπτική αυτή μελέτη, με σχεδόν 161.000 γυναίκες, σε παρακολούθηση 23 ετών, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η έναρξη των μαστογραφιών σε ηλικία ≥40 ετών συνεπάγεται ελάττωση της θνητότητας από τον καρκίνο του μαστού.
- Μαστογραφικός έλεγχος screening συστήνεται και σε γυναίκες 70-74 ετών και θα μπορούσε να συστηθεί και σε γυναίκες ≥75 ετών αν το προσδόκιμο επιβίωσης είναι ≥10 έτη [2/C]. Ειδική σύσταση (“qualified” recommendation) για μαστογραφικό έλεγχο screening, αν το προσδόκιμο επιβίωσης είναι ≥10 έτη, κάνει και η ACS. Ωστόσο, σε μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκες, αυτή η σύσταση θα μπορούσε να γίνει και σε γυναίκες με προσδόκιμο επιβίωσης ≥5 έτη.
- Σε γυναίκες με ισχυρό οικογενειακό ιστορικό για καρκίνο του μαστού και σε εκείνες με αποδεδειγμένες BRCA μεταλλάξεις συστήνεται ετήσιος μαστογραφικός έλεγχος και ετήσιος έλεγχος των μαστών με μαγνητική τομογραφία π.χ. αρχικά μαστογραφία και 6 μήνες μετά μαγνητική τομογραφία.
- Η αυτοεξέταση δεν συστήνεται ως μέθοδος screening σε γυναίκες μέσου κινδύνου.
- Το ρόλο της κλινικής εξέτασης του μαστού ως μέρος του screening σε γυναίκες μέσου κινδύνου δεν τον γνωρίζουμε επαρκώς διότι μεγάλες τυχαιοποιημένες μελέτες screening έχουν συμπεριλάβει τη μαστογραφία screening μαζί με την κλινική εξέταση και όχι ξεχωριστά. Ωστόσο, από κάποιες σύγχρονες πηγές, συστήνεται να μη γίνεται χρήση της κλινικής εξέτασης του μαστού και αυτή η σύσταση ισχύει στις ΗΠΑ και τον Καναδά ενώ στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξαν πρόσφατα στοιχεία από τη Γαλλία.
- Ο υπερηχογραφικός έλεγχος των μαστών γίνεται, κυρίως, για διαγνωστικούς λόγους μετά από ύποπτο απεικονιστικό ή κλινικό εύρημα.
- Ο παράλληλος μαστογραφικός και υπερηχογραφικός έλεγχος στα πλαίσια του screening, παρά την αύξηση της ευαισθησίας στην ανίχνευση ύποπτων για κακοήθεια ευρημάτων (δηλαδή την αύξηση της ανίχνευσης καρκίνων μαστού, ειδικά σε νέες γυναίκες και σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς), θα συνεπαγόταν παράλληλα και την αύξηση των ψευδώς θετικών ευρημάτων.
Από τις κατευθυντήριες οδηγίες την Ελληνικής Μαιευτικής Εταιρείας No 62, Μάιος 2022.
Δείτε περισσότερα στη διεύθυνση: https://hsog.gr/wp-content/uploads/2023/09/Νο-62-2.pdf
Ένα από τα βασικότερα προβλήματα που απασχολούν την σύγχρονη γυναίκα είναι η παρουσία ενός ογκιδίου στο μαστό της, γεγονός που αιφνίδια εισβάλλει στην καθημερινή ζωή της και αποτελεί πηγή ποικίλων συναισθημάτων τα οποία μπορεί να την οδηγήσουν από πανικό και φόβο μέχρι την απόκρυψη.
Δεν σημαίνει όμως ότι κάθε ογκίδιο που ανευρίσκεται στο μαστό είναι απαραίτητα κακόηθες (καρκίνος). Αντίθετα, οι περισσότεροι όγκοι είναι καλοήθη μορφώματα και δεν απειλούν τη ζωή. Ινοαδενώματα και καλοήθεις κύστεις – ινοκυστική μαστοπάθεια κ.ά., ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία.
Επίσης, είναι δυνατόν να υπάρχουν ευρήματα στον υπέρηχο ή στη μαστογραφία χωρίς όμως να είναι ψηλαφητά.
Η διερεύνηση είναι αποκλειστικά του γιατρού, ο οποίος μπορεί να σας πληροφορήσει υπεύθυνα και να σας κατευθύνει για τον κατάλληλο έλεγχο (υπερηχογράφημα*, μαστογραφία, FNA*, Core-Biopsy* ή παρακολούθηση).
Το 80% των περιπτώσεων εμφανίζεται στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Το ρίσκο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού αυξάνει όσο αυξάνει η ηλικία.
Ο πρόσφατος ρυθμός επίπτωσης είναι αρκετά μεγάλος έως τρομακτικός και έγκειται στο ότι «σχεδόν 1 στις 9 γυναίκες θα αναπτύξουν καρκίνο του μαστού στη διάρκεια της ζωής της». Δεν είναι όμως όλες οι γυναίκες υποψήφιες για τη νόσο αυτή. Η στατιστική σήμερα, μέσα από το γενικό πληθυσμιακό έλεγχο, χαρακτηρίζει κάποιες ομάδες κινδύνου με αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του μαστού σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.
*Στο ιατρείο μας γίνονται οι συγκεκριμένες εξετάσεις.
Δύο γονίδια που σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού είναι τα BRCA1 και BRCA2.
Αυτά τα γονίδια υπάρχουν στο 85% των οικογενειών με 4 ή περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού κάτω των 60 ετών. Όμως μόνο 5% όλων των καρκίνων του μαστού προκαλούνται από τα γονίδια. Αυτό είναι ακόμα υπό έρευνα από τους επιστήμονες.
Γνωστοί παράγοντες που αυξάνουν το ρίσκο καρκίνου του μαστού είναι:
- Η λευκή φυλή
- Το φύλο
- Η ηλικία
- Ιστορικό καρκίνου του μαστού
- Αποδεδειγμένη καλοήθης νόσος του μαστού από το ιστορικό
- Απουσία θηλασμού για μεγάλο χρονικό διάστημα
- Ενεργή χρήση θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης ή αντισυλληπτικών
- Ιστορικό καρκίνου του μαστού στην οικογένεια
- Γυναίκες άτοκες ή με λίγα παιδιά
- Η απόκτηση παιδιών σε μεγαλύτερες ηλικίες (ιδίως άνω των 30)
- Πρώιμη εφηβεία
- Εμμηνόπαυση σε μεγάλη ηλικία
- Παχυσαρκία (για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες μόνο)
- Κατανάλωση αυξημένων ποσοτήτων αλκοόλ
Πρέπει να τονιστεί ότι οι παράγοντες κινδύνου αποτελούν στοιχεία που υποδηλώνουν μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσει κάποιος από μία συγκεκριμένη νόσο και όχι βεβαιότητα εμφάνισης νόσου. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί κάποιος να συγκεντρώνει αρκετούς τέτοιους παράγοντες και να μη νοσήσει ποτέ, και αντίθετα κάποιος άλλος, χωρίς ούτε έναν, να νοσήσει!
Προφανώς δεν μπορούμε να αλλάξουμε ούτε το οικογενειακό μας ιστορικό, ούτε τη φυλή ή την ηλικία μας και το φύλο μας· είναι περασμένα στα γονίδιά μας!
Όμως, είναι δυνατό να ελαττωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού μεταβάλλοντας κάποιες από τις συνήθειές μας, αλλάζοντας τον τρόπο ζωής μας όπως:
- Ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε λαχανικά και φρούτα (πλούσια σε βιταμίνες).
- Περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ.
- Έλεγχος του σωματικού βάρους ώστε να μην αυξάνει.
Τα παραπάνω είναι κάποια σημαντικά βήματα που μπορεί να κάνει κάθε γυναίκα για την πρόληψη της εμφάνισης της νόσου.
Αναφορικά με τη χρήση αντισυλληπτικών σκευασμάτων ή τη θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης είναι σοφό να ενημερώνετε τον γιατρό σας ώστε να συνυπολογιστούν άλλοι πιθανοί παράγοντες κινδύνου για να οδηγηθείτε στην καλύτερη δυνατή απόφαση.
Η προληπτική ιατρική και τα γενικά screenings του πληθυσμού αποτελούν τον μεγαλύτερο παράγοντα μείωσης του θανάτου από καρκίνο του μαστού μαζί με τη σωστή ενημέρωση-πληροφόρηση των γυναικών.
Ο αυτοέλεγχος-αυτοεξέταση των μαστών πρέπει να γίνεται σε τακτικότατα διαστήματα (ανά μήνα), σε ηλικία συνήθως μετά τα 30, τις πρώτες 10 ημέρες του κύκλου. Η γυναίκα πρέπει να παρατηρεί αρχικά τους μαστούς όρθια προ του καθρέπτη με τα χέρια στους γοφούς πιέζοντας τους ελαφρά.
Ασυμμετρία, εμφάνιση μάζας και εισολκή του δέρματος ή έκκριμα θηλής μπορούν να ανιχνευθούν. Μετά σε θέση ύπτια μπορεί να ψηλαφά κάθε μαστό με το άλλο χέρι.
Σε ιατρική εξέταση των μαστών -ψηλάφηση- πρέπει να υποβάλλονται οι γυναίκες κάθε 2-3 χρόνια από την ηλικία των 20 ετών.
Στην πράξη βολεύει να γίνεται ο έλεγχος μια φορά τον χρόνο στα πλαίσια του υπόλοιπου προληπτικού γυναικολογικού ελέγχου. Είναι δε πολύ χρήσιμο να γίνεται υπέρηχος μαστών σαν βοήθημα στην ψηλάφηση.
Η μαστογραφία πρέπει να γίνεται κάθε έτος μετά την ηλικία των 40 ετών.
- Δεν συστήνεται μαστογραφία screening σε γυναίκες <40 ετών διότι η συχνότητα του καρκίνου του μαστού είναι χαμηλή σε αυτή την ομάδα ηλικιών και τα χαρακτηριστικά «απόδοσης» (performance characteristics) της μαστογραφίας είναι πτωχά.
- Συστήνεται μαστογραφία κάθε ένα ή δύο έτη σε γυναίκες ηλικίας 50–69 ετών. Αυτή θα μπορούσε, επίσης, να συστηθεί σε γυναίκες 40-49 ετών μετά από σχετική ενημέρωση για τα οφέλη και τις ενδεχόμενες συνέπειες από τα ψευδώς θετικά (ή αρνητικά) ευρήματα.
- Παλαιότερα (μέχρι το 2009), η σχετική σύσταση για την εκτέλεση μαστογραφιών screening αφορούσε τις γυναίκες ηλικίας ≥40 ετών.
- Η προηγούμενη σύσταση μεταβλήθηκε στη συνέχεια από αρκετές επιστημονικές εταιρείες και συστήθηκε μαστογραφία screening στις γυναίκες ≥50 ετών. Στη σύσταση αυτή, μεταξύ άλλων, υπήρξε αντίδραση από σχετική μετα-ανάλυση, ενώ η American Cancer Society (ACS) την αμφισβήτησε έμπρακτα με «ισχυρή σύσταση» (strong recommendation) για έναρξη των μαστογραφιών screening στην ηλικία των 45 ετών. Τα αποτελέσματα της προηγούμενης μετα-ανάλυσης επιβεβαιώθηκαν από πρόσφατη μεγάλη προοπτική μελέτη από το Ηνωμένο Βασίλειο, που περιλαμβάνει την ως βιβλιογραφική αναφορά. Η προοπτική αυτή μελέτη, με σχεδόν 161.000 γυναίκες, σε παρακολούθηση 23 ετών, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η έναρξη των μαστογραφιών σε ηλικία ≥40 ετών συνεπάγεται ελάττωση της θνητότητας από τον καρκίνο του μαστού.
- Μαστογραφικός έλεγχος screening συστήνεται και σε γυναίκες 70-74 ετών και θα μπορούσε να συστηθεί και σε γυναίκες ≥75 ετών αν το προσδόκιμο επιβίωσης είναι ≥10 έτη [2/C]. Ειδική σύσταση (“qualified” recommendation) για μαστογραφικό έλεγχο screening, αν το προσδόκιμο επιβίωσης είναι ≥10 έτη, κάνει και η ACS. Ωστόσο, σε μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκες, αυτή η σύσταση θα μπορούσε να γίνει και σε γυναίκες με προσδόκιμο επιβίωσης ≥5 έτη.
- Σε γυναίκες με ισχυρό οικογενειακό ιστορικό για καρκίνο του μαστού και σε εκείνες με αποδεδειγμένες BRCA μεταλλάξεις συστήνεται ετήσιος μαστογραφικός έλεγχος και ετήσιος έλεγχος των μαστών με μαγνητική τομογραφία π.χ. αρχικά μαστογραφία και 6 μήνες μετά μαγνητική τομογραφία.
- Η αυτοεξέταση δεν συστήνεται ως μέθοδος screening σε γυναίκες μέσου κινδύνου.
- Το ρόλο της κλινικής εξέτασης του μαστού ως μέρος του screening σε γυναίκες μέσου κινδύνου δεν τον γνωρίζουμε επαρκώς διότι μεγάλες τυχαιοποιημένες μελέτες screening έχουν συμπεριλάβει τη μαστογραφία screening μαζί με την κλινική εξέταση και όχι ξεχωριστά. Ωστόσο, από κάποιες σύγχρονες πηγές, συστήνεται να μη γίνεται χρήση της κλινικής εξέτασης του μαστού και αυτή η σύσταση ισχύει στις ΗΠΑ και τον Καναδά ενώ στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξαν πρόσφατα στοιχεία από τη Γαλλία.
- Ο υπερηχογραφικός έλεγχος των μαστών γίνεται, κυρίως, για διαγνωστικούς λόγους μετά από ύποπτο απεικονιστικό ή κλινικό εύρημα.
- Ο παράλληλος μαστογραφικός και υπερηχογραφικός έλεγχος στα πλαίσια του screening, παρά την αύξηση της ευαισθησίας στην ανίχνευση ύποπτων για κακοήθεια ευρημάτων (δηλαδή την αύξηση της ανίχνευσης καρκίνων μαστού, ειδικά σε νέες γυναίκες και σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς), θα συνεπαγόταν παράλληλα και την αύξηση των ψευδώς θετικών ευρημάτων.
Από τις κατευθυντήριες οδηγίες την Ελληνικής Μαιευτικής Εταιρείας No 62, Μάιος 2022.
Δείτε περισσότερα στη διεύθυνση: https://hsog.gr/wp-content/uploads/2023/09/Νο-62-2.pdf
Ένα από τα βασικότερα προβλήματα που απασχολούν την σύγχρονη γυναίκα είναι η παρουσία ενός ογκιδίου στο μαστό της, γεγονός που αιφνίδια εισβάλλει στην καθημερινή ζωή της και αποτελεί πηγή ποικίλων συναισθημάτων τα οποία μπορεί να την οδηγήσουν από πανικό και φόβο μέχρι την απόκρυψη.
Δεν σημαίνει όμως ότι κάθε ογκίδιο που ανευρίσκεται στο μαστό είναι απαραίτητα κακόηθες (καρκίνος). Αντίθετα, οι περισσότεροι όγκοι είναι καλοήθη μορφώματα και δεν απειλούν τη ζωή. Ινοαδενώματα και καλοήθεις κύστεις – ινοκυστική μαστοπάθεια κ.ά., ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία.
Επίσης, είναι δυνατόν να υπάρχουν ευρήματα στον υπέρηχο ή στη μαστογραφία χωρίς όμως να είναι ψηλαφητά.
Η διερεύνηση είναι αποκλειστικά του γιατρού, ο οποίος μπορεί να σας πληροφορήσει υπεύθυνα και να σας κατευθύνει για τον κατάλληλο έλεγχο (υπερηχογράφημα*, μαστογραφία, FNA*, Core-Biopsy* ή παρακολούθηση).
Το 80% των περιπτώσεων εμφανίζεται στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Το ρίσκο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού αυξάνει όσο αυξάνει η ηλικία.
Ο πρόσφατος ρυθμός επίπτωσης είναι αρκετά μεγάλος έως τρομακτικός και έγκειται στο ότι «σχεδόν 1 στις 9 γυναίκες θα αναπτύξουν καρκίνο του μαστού στη διάρκεια της ζωής της». Δεν είναι όμως όλες οι γυναίκες υποψήφιες για τη νόσο αυτή. Η στατιστική σήμερα, μέσα από το γενικό πληθυσμιακό έλεγχο, χαρακτηρίζει κάποιες ομάδες κινδύνου με αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του μαστού σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.
*Στο ιατρείο μας γίνονται οι συγκεκριμένες εξετάσεις.
Δύο γονίδια που σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού είναι τα BRCA1 και BRCA2.
Αυτά τα γονίδια υπάρχουν στο 85% των οικογενειών με 4 ή περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού κάτω των 60 ετών. Όμως μόνο 5% όλων των καρκίνων του μαστού προκαλούνται από τα γονίδια. Αυτό είναι ακόμα υπό έρευνα από τους επιστήμονες.
Γνωστοί παράγοντες που αυξάνουν το ρίσκο καρκίνου του μαστού είναι:
- Η λευκή φυλή
- Το φύλο
- Η ηλικία
- Ιστορικό καρκίνου του μαστού
- Αποδεδειγμένη καλοήθης νόσος του μαστού από το ιστορικό
- Απουσία θηλασμού για μεγάλο χρονικό διάστημα
- Ενεργή χρήση θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης ή αντισυλληπτικών
- Ιστορικό καρκίνου του μαστού στην οικογένεια
- Γυναίκες άτοκες ή με λίγα παιδιά
- Η απόκτηση παιδιών σε μεγαλύτερες ηλικίες (ιδίως άνω των 30)
- Πρώιμη εφηβεία
- Εμμηνόπαυση σε μεγάλη ηλικία
- Παχυσαρκία (για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες μόνο)
- Κατανάλωση αυξημένων ποσοτήτων αλκοόλ
Πρέπει να τονιστεί ότι οι παράγοντες κινδύνου αποτελούν στοιχεία που υποδηλώνουν μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσει κάποιος από μία συγκεκριμένη νόσο και όχι βεβαιότητα εμφάνισης νόσου. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί κάποιος να συγκεντρώνει αρκετούς τέτοιους παράγοντες και να μη νοσήσει ποτέ, και αντίθετα κάποιος άλλος, χωρίς ούτε έναν, να νοσήσει!
Προφανώς δεν μπορούμε να αλλάξουμε ούτε το οικογενειακό μας ιστορικό, ούτε τη φυλή ή την ηλικία μας και το φύλο μας· είναι περασμένα στα γονίδιά μας!
Όμως, είναι δυνατό να ελαττωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού μεταβάλλοντας κάποιες από τις συνήθειές μας, αλλάζοντας τον τρόπο ζωής μας όπως:
- Ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε λαχανικά και φρούτα (πλούσια σε βιταμίνες).
- Περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ.
- Έλεγχος του σωματικού βάρους ώστε να μην αυξάνει.
Τα παραπάνω είναι κάποια σημαντικά βήματα που μπορεί να κάνει κάθε γυναίκα για την πρόληψη της εμφάνισης της νόσου.
Αναφορικά με τη χρήση αντισυλληπτικών σκευασμάτων ή τη θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης είναι σοφό να ενημερώνετε τον γιατρό σας ώστε να συνυπολογιστούν άλλοι πιθανοί παράγοντες κινδύνου για να οδηγηθείτε στην καλύτερη δυνατή απόφαση.
Η προληπτική ιατρική και τα γενικά screenings του πληθυσμού αποτελούν τον μεγαλύτερο παράγοντα μείωσης του θανάτου από καρκίνο του μαστού μαζί με τη σωστή ενημέρωση-πληροφόρηση των γυναικών.
Ο αυτοέλεγχος-αυτοεξέταση των μαστών πρέπει να γίνεται σε τακτικότατα διαστήματα (ανά μήνα), σε ηλικία συνήθως μετά τα 30, τις πρώτες 10 ημέρες του κύκλου. Η γυναίκα πρέπει να παρατηρεί αρχικά τους μαστούς όρθια προ του καθρέπτη με τα χέρια στους γοφούς πιέζοντας τους ελαφρά.
Ασυμμετρία, εμφάνιση μάζας και εισολκή του δέρματος ή έκκριμα θηλής μπορούν να ανιχνευθούν. Μετά σε θέση ύπτια μπορεί να ψηλαφά κάθε μαστό με το άλλο χέρι.
Σε ιατρική εξέταση των μαστών -ψηλάφηση- πρέπει να υποβάλλονται οι γυναίκες κάθε 2-3 χρόνια από την ηλικία των 20 ετών.
Στην πράξη βολεύει να γίνεται ο έλεγχος μια φορά τον χρόνο στα πλαίσια του υπόλοιπου προληπτικού γυναικολογικού ελέγχου. Είναι δε πολύ χρήσιμο να γίνεται υπέρηχος μαστών σαν βοήθημα στην ψηλάφηση.
Η μαστογραφία πρέπει να γίνεται κάθε έτος μετά την ηλικία των 40 ετών.
Ιατρείο Βυθούλκα – Λιβέρη
Ο γυναικολόγος Βυθούλκας Κωνσταντίνος είναι στη διάθεσή σας για να συζητήσετε κατ’ ίδιαν οτιδήποτε σας απασχολεί.
Προγραμματίστε την επίσκεψή σας στο χώρο του ιατρείου του, στη Ζάκυνθο.